Trang chủ

Với nhiệm vụ mới - Trưởng phòng Dịch vụ tư vấn Chuyển đổi số của VTS, để truyền đạt những tư vấn chất lượng về lĩnh vực chuyển đổi số cho các khách hàng, doanh nghiệp lớn, thì bên cạnh việc chỉn chu về phong thái, vững chuyên môn nghiệp vụ, chị Lan còn “âm thầm” học và thi nhiều chứng chỉ quốc tế để nâng cao chuyên môn, giúp chị có thêm kiến thức, uy tín mỗi khi gặp gỡ và tư vấn cho khách hàng.

Hành trình vượt ngàn chông gai gặt hái nhiều thành công của chị được minh chứng rõ nét nhất với 3 chứng chỉ CDMP, 1 chứng chỉ CCXP và 2 chứng chỉ TOGAF® Standard, cùng nhiều giải thưởng quốc tế danh giá. Không chỉ tích lũy kiến thức mà chị Lan còn xây dựng thành công “Phương pháp luận Viettel Agile” giúp chị và đội ngũ giải quyết hiệu quả các thách thức trong từng dự án, từ đó định hình lại cách tiếp cận và triển khai các giải pháp chuyển đổi số cho doanh nghiệp. 

Cùng theo dõi bài chia sẻ ngắn dưới đây của chị Trịnh Thị Lan để hiểu rõ hơn về hành trình 19 năm ngoạn mục từ một marketer thành một chuyên gia tư vấn chuyển đổi số như thế nào nhé! 

Bước ra khỏi vùng an toàn

- Khi chuyển từ marketing sang lĩnh vực tư vấn chuyển đổi số, chị gặp những khó khăn gì trong việc tiếp thu kiến thức mới và chị đã vượt qua như thế nào?

Mình chuyển sang lĩnh vực tư vấn là một tờ giấy trắng đúng nghĩa. Khó khăn bộn bề không chỉ về cá nhân mình chưa có kiến thức nền tảng về tư vấn trước đó mà còn thêm cả khó khăn về bộ máy, đặt ra nhu cầu xây dựng lại đội ngũ từ đầu. Áp lực từ kỳ vọng của lãnh đạo càng khiến giai đoạn đó trở nên thử thách. Khó khăn lớn nhất tại thời điểm đó gói gọn trong 3 chữ: “Chuyển đổi số” - tuy đơn giản nhưng lại bao trùm cả thế giới, vì hiện nay lĩnh vực nào cũng chịu tác động của chuyển đổi số.

Thay vì để nỗi hoang mang lấn át, tôi đã tập trung vào việc xây dựng một phương pháp làm việc có hệ thống. Với 19 năm kinh nghiệm làm ở Viettel và trải qua nhiều vị trí đã giúp tôi hình thành tư duy hệ thống và cách tiếp cận để giải quyết vấn đề hiệu quả. 

Tôi xác định phương pháp luận là điều quan trọng nhất trong giai đoạn khởi đầu. Do đó, tôi bắt tay vào tìm hiểu phương pháp luận của các công ty tư vấn uy tín, tham chiếu đến những khuôn khổ, luồng quy trình để triển khai 1 dự án tư vấn ra sao rồi ánh xạ với văn hóa các doanh nghiệp ở Việt Nam. Từ đó, tôi định hình ra “Phương pháp luận Viettel Agile”, xương sống để tiếp cận và giải quyết vấn đề. Rất may mắn, phương pháp luận đã được công nhận bởi khách hàng, lãnh đạo Tập đoàn và giành được những giải thưởng quốc tế danh giá như IT World Awards, Big Awards for Business. 

Thực ra, không chỉ trong lĩnh vực tư vấn mà ở bất kỳ lĩnh vực nào, việc xác định một phương pháp làm việc cụ thể luôn là yếu tố then chốt. Suốt 19 năm qua, tôi đã nhiều lần phải "restart" khi bước vào những lĩnh vực hoàn toàn khác. Và điều duy nhất giúp tôi định hình được điểm xuất phát cũng như lộ trình tiến tới chính là xây dựng một phương pháp làm việc rõ ràng, để một khi đã đi thì kiên định đến cùng.

- Điều gì đã thôi thúc chị luôn đặt việc học tập và nâng cấp bản thân lên hàng đầu?

Tôi có 1 nỗi sợ đó là sợ bị tụt hậu, không đáp ứng được yêu cầu của công việc tư vấn. Trong giai đoạn hiện nay, khi công nghệ phát triển liên tục định hình các xu hướng mới, cộng với các chủ trương đột phá của Chính phủ thì nhu cầu chuyển đổi của các doanh nghiệp và tổ chức cũng vì thế phải thay đổi cho phù hợp.

Nếu bản thân tôi không liên tục học và cập nhật cái mới sẽ rất khó để đáp ứng nhu cầu chuyển đổi này. Nói chung, nỗi sợ lớn nhất của tôi là khi khách hàng đặt câu hỏi mà mình ở vai tư vấn lại “ngơ ngác như bò đội nón” thì rất dở. Với tôi, vai trò của một tư vấn viên là phải dẫn dắt khách hàng, vì mỗi doanh nghiệp đều có những nhu cầu và ưu tiên riêng. Nhiệm vụ của tôi là xác định trọng tâm vấn đề và đề xuất thứ tự ưu tiên một cách logic thay vì lan man. 

- Chị có phương pháp nào để duy trì động lực học tập trong một khoảng thời gian dài?

Dám nhận làm những thứ chưa từng làm, đưa mình vào thế không có đường lùi để bắt buộc phải tiến. Đấy là cách để tôi duy trì động lực của bản thân cũng như các thành viên trong đội ngũ của mình. 

Trước đây, tôi đảm nhận vai trò tư vấn chiến lược chuyển đổi số, nhưng khi khách hàng cần tư vấn sâu về quản trị dữ liệu, dù lúc đó tôi là tờ giấy trắng, tôi vẫn dấn thân nhận việc. Tôi đã lập kế hoạch để bản thân cũng như cả đội học hỏi từ những khái niệm cơ bản như Conceptual Model, Logical Model, Physical Model, table, schema, entity, data type,… rồi dần dần nâng cao trình độ.

Khi khách hàng có nhu cầu tư vấn về quản trị trải nghiệm, tôi lại đón nhận thử thách, trở lại học về CCXP. Khi cần tư vấn về kiến trúc doanh nghiệp, tôi lại một lần nữa "lùa quân học". Dù mỗi lần nhận nhiệm vụ mới, tôi đều phải bắt đầu từ con số 0 và cảm thấy hoang mang, nhưng tôi hiểu rằng nếu không tiến lên, tôi sẽ mãi dậm chân tại chỗ. Vì thế, tôi luôn liều lĩnh nhưng là liều lĩnh có kiểm soát, không bao giờ nhắm mắt làm liều một cách bừa bãi.

Chìa khóa để không ngừng tiến bộ

- Với lịch trình bận rộn của công việc, chị làm thế nào để sắp xếp thời gian cho việc học?

Tôi thường ưu tiên học vào buổi sáng sớm, thậm chí trong giai đoạn cao điểm ôn thi, tôi dậy lúc 4h sáng hoặc vào cuối tuần, ngày nghỉ lễ. Trước đây, tôi thuộc hệ cú đêm, khi ban đêm luôn là khoảng thời gian tập trung tối đa. Nhưng theo thời gian, nhịp sinh học của tôi cũng thay đổi. Vào ban ngày, với những cuộc họp và các nhiệm vụ cấp tốc từ Ban TGĐ, việc tập trung học tập trở nên khó khăn hơn. Khi lịch trình nhẹ nhàng, tôi tranh thủ dành 15 - 30 phút để đọc lại và ôn tập, nhằm củng cố kiến thức.

- Chị thường học theo cách nào? Tự học, tham gia khóa học, đọc sách hay có một phương pháp đặc biệt nào không?

Tôi và đội ngũ chủ yếu tự học, bổ sung bằng cách mua các tài liệu tham khảo và bộ đề mẫu để làm quen với dạng đề, giúp khi thi không bị bỡ ngỡ. Đồng thời, tôi thấy Coursera và Udemy là 2 nền tảng trực tuyến hữu ích, nơi bạn có thể tìm thấy nhiều bộ đề mẫu phù hợp với lĩnh vực mình muốn nghiên cứu.

- Khi tiếp cận một lĩnh vực mới, chị có chiến lược nào để học nhanh và áp dụng vào thực tế không?

Không hẳn là chiến lược, nhưng mình có 2 “bí quyết” học tập khá hiệu quả.

Thứ nhất, học theo logic vì sẽ rất khó để ghi nhớ trọn vẹn một tài liệu vài trăm trang trong thời gian ngắn. Điều tốt nhất là bạn hãy sắp xếp lại các nội dung theo mối liên hệ logic và xem chúng giải quyết vấn đề gì trong thực tế.

Thứ hai, học có trọng tâm, vì sách thường diễn giải thông tin rất dài và đôi khi đôi khi có thể là quá hoàn hảo trong thực tế, nếu học hết thì không thể. Lời khuyên của tôi là ghi ra những câu hỏi bạn quan tâm và khoanh vùng những phần trọng yếu để nghiên cứu sâu, còn phần khác thì chỉ tham khảo khi có thời gian. 

- Việc học tập liên tục đã giúp chị thay đổi tư duy và phát triển bản thân ra sao?

Có 1 điều là càng học mình càng thấy được phát triển về tư duy hệ thống, cứ học xong 1 phần nào đấy thì tôi lại logic với những điều đã học để xem mối quan hệ giữa các mảng tri thức liên kết với nhau như thế nào.

Ví dụ, khi học về quản trị dữ liệu, tôi nhận ra mối liên kết chặt chẽ với tư vấn quản trị trải nghiệm khách hàng. Bởi vì khách hàng sinh ra nhiều dữ liệu, trong khi nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thu thập, quản trị và khai thác những dữ liệu đó. Nhờ vậy, tôi có thể áp dụng tri thức quản trị dữ liệu một cách cụ thể vào lĩnh vực tư vấn, giúp khai thác hiệu quả các dữ liệu và insights từ khách hàng.

Nếu thiếu tư duy hệ thống, kiến thức chỉ tồn tại dưới dạng rời rạc, và dễ bị quên theo thời gian. Nên càng học thì mình cũng càng thấy khả năng khái quát vấn đề và tư duy hệ thống càng phát triển. 

Bản thân tôi đã có sự biến đổi rõ rệt so với thời gian trước. Trước đây, công việc chủ yếu xoay quanh giao tiếp nội bộ, nhưng giờ đây việc giao tiếp với đối tác và khách hàng là điều bắt buộc. Những khác biệt lớn nhất mà tôi thấy đó là sự tự tin, khả năng thuyết trình, thuyết phục, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng khái quát và tư duy hệ thống.

Lan tỏa cảm hứng, gieo mầm thành công

- Chị có lời khuyên nào cho những ai muốn phát triển bản thân nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu?

Hầu hết chúng ta đều mong muốn phát triển bản thân, nhưng không phải ai cũng biết bắt đầu từ đâu và theo hướng nào. Lời khuyên dành cho mọi người là nên đánh giá kỹ công việc hiện tại và xây dựng cho mình các phương án dự phòng.

Nếu con đường hiện tại của bạn vẫn ổn, hãy phát triển thêm những kỹ năng cần thiết để tạo đột phá. Nhưng nếu nhận thấy rằng trong vài năm tới con đường hiện tại có thể không còn phù hợp, hãy sẵn sàng chuyển hướng sang một lộ trình mới. Tùy vào mục tiêu, định hướng và năng lực của từng người, các phương án dự phòng sẽ khác nhau. Điều quan trọng là phải xác định rõ những kiến thức và kỹ năng cần đầu tư.

Một sai lầm phổ biến là việc học dàn trải, cứ thấy hay gì cũng học mà không đi sâu vào trọng tâm. Nên tôi nghĩ cần thiết phải đặt ra mục tiêu học tập cụ thể và xác định rõ lợi ích mà việc học mang lại. Cuối cùng, mọi thứ đều cần thời gian - bắt đầu từ bây giờ chính là chìa khóa để chủ động đón đầu những thay đổi trong tương lai.

- Chị có muốn lan tỏa tinh thần học tập này đến những người xung quanh không? Nếu có, chị đã làm điều đó như thế nào?

Có chứ! Đối với team, tôi áp dụng 2 cách để khích lệ mọi người học tập và phát triển.

Thứ nhất, lãnh đạo luôn đi đầu làm gương. Tôi luôn là người đầu tiên hoàn thành tất cả các chứng chỉ của phòng, ngay cả khi không có nền tảng về IT. Điều này chứng minh rằng tuổi tác hay xuất thân không phải là rào cản cho sự tiến bộ, cách này vừa lan tỏa vừa tạo áp lực rất lớn cho đội nhóm của tôi.

Thứ hai, tôi áp dụng hình thức thưởng theo thời gian. Nếu ai đạt chứng chỉ trong khoảng thời gian đã định, họ sẽ nhận được phần thưởng “nóng”, qua đó kích thích tinh thần học hỏi của các thành viên.

- Nếu có thể nói một câu để khích lệ những người đang ngần ngại đầu tư vào việc học, chị sẽ nói gì?

Mình thấy hiệu quả nhất chính là tự trang bị cho mình nỗi sợ. Đây là một bài học quý giá từ anh Nguyễn Mạnh Hùng - Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ, trước đây là Chủ tịch kiêm TGĐ Viettel. Thời gian làm việc trên Ban Chiến lược Tập đoàn, tôi đã có cơ hội nghe anh chia sẻ: “Động lực lớn nhất để tiến lên là phải làm cho người ta sợ một cái gì đó”. Ví dụ, nỗi sợ “ngủ quên trên chiến thắng” của anh chính là yếu tố giúp duy trì sự cảnh giác, tránh làm triệt tiêu động lực phát triển của Tập đoàn.

Xét đến thực tế, gần đây chúng ta đã chứng kiến các hãng công nghệ lớn như Meta, Google hay Twitter sa thải hàng loạt nhân sự, trong khi tại Việt Nam, làn sóng layoff ngân hàng, sáp nhập đài truyền hình, phát thanh, báo chí, cùng tinh giản bộ máy trong các cấp chính quyền đã tác động đến công việc của hàng trăm nghìn người. Vì vậy, việc chủ động đối mặt và chuẩn bị trước để ứng phó với biến động là rất cần thiết.

- Cảm ơn chị với những chia sẻ vô cùng ý nghĩa. Chúc chị luôn nhiều sức khỏe và gặt hái nhiều thành công!