Trịnh Văn Duy (TCT Mạng lưới Viettel) đã đăng lúc 10:20 - 06.10.2023
Sau Lào, Mozambique, Burundi hay Indonesia, tôi lại bén duyên với đất nước nhỏ bé Timor Leste. Ngay sau chuyến công tác tại Indonesia, tôi tham gia phỏng vấn sang thị trường Timor để làm vô tuyến tại đây. Ban đầu, tôi cũng không có ý định sang Timor do là thị trường nhỏ. Sau cuộc phỏng vấn, tôi cũng không hy vọng và mong chờ sang thị trường này lắm. Tuy nhiên, một thời gian sau, tôi nhận được quyết định sang đây như một định mệnh, một hành trình dài tiếp nối tại xứ sở vạn đảo.
Đặt chân sang đất nước Timor, cảnh vật đầu tiên của tôi từ trên máy bay chuẩn bị hạ cánh là một phong cảnh sân bay còn sốc hơn tại Burundi. Đây là một vườn chuối thì đúng hơn. Sân bay chỉ có 1 đường bay, xung quanh là nhiều cây cối, đặc biệt là chuối, nhà ga chỉ 1 tầng rất nhỏ. Khi máy bay hạ cánh, tôi phải xuống đi bộ từ chỗ máy bay hạ cánh đi vào nhà ga khoảng 200m. Sau này, tôi nghe kể lại có người khi xuống máy bay như này, liền đặt vé bay về luôn. Tôi thì không. Với nhiều năm trong hành trình tại các thị trường, tôi chỉ thấy sốc chứ không bỏ cuộc. Mình đi làm việc chứ cũng không phải đi nghỉ dưỡng hay du lịch mà điều kiện không tốt lại từ bỏ.
Đã đến Timor không thể không đến tượng Chúa, Cristo Rei
Thành tích đầu tiên
Sau khi ổn định chỗ ở, tôi bắt đầu công việc của mình để làm quen hệ thống và dữ liệu mạng vô tuyến tại Timor. Tôi có cơ hội tham gia chuyến công tác với TGĐ công ty khi khi ấy là anh Nguyễn Cảnh Hòa cùng với một số anh, em phòng ban đi các huyện phía đông là Baucau và Lautem. Tại đây có vấn đề chất lượng mạng 3G tồn tại đã lâu: Có sóng nhưng không thể sử dụng dịch vụ. Tôi đi kiểm tra và hiện trạng giống như phản ánh. Tôi có tìm hiểu sau khi kết thúc công tác thì tham số vô tuyến về bán kính phủ đang được đặt quá ngắn tại nông thôn. Tôi đề xuất thay đổi, tăng bán kính phủ lên tại tất cả các vùng nông thôn, trong đó có khu vực phản ánh đã lâu.
Sau khi thay đổi tham số thì dịch vụ có thể sử dụng. Và khi áp dụng cho toàn mạng thì thuê bao 3G tăng rất nhanh. Sau 1 tháng, doanh thu dịch vụ tăng so với cùng kỳ 20%, Ban TGĐ rất vui và đã tặng cho tôi 1 chiếc xe máy để thuận tiện đi lại. Chiếc xe máy này đã gắn liền với tôi suốt hành trình 6 năm tại Đông Timor.
Dọc bờ biển tại Timor luôn có những phong cảnh tạo cảm hứng như thế này
Chuẩn hóa vùng phủ toàn quốc
Sau thành tích đầu tiên, Ban TGĐ rất tin tưởng giao cho tôi thực hiện tối ưu toàn trình mạng 2G, 3G toàn quốc với 2 đội nhân sự. Ban TGĐ chỉ đạo thực hiện tối ưu tại thủ đô và các thủ phủ huyện trước để nâng cao chất lượng mạng ở nơi có nhiều thuê bao ARPU cao.
Tại thủ đô Dili, tôi trực tiếp đo kiểm thủ đô mọi ngõ ngách bằng chiếc xe máy được tặng. Sau khi điều chỉnh vùng phủ cùng với tối ưu tham số theo bộ tham số chuẩn đã được xây dựng tại Việt Nam, chất lượng mạng đã xử lý được nhiều vùng lõm 3G cùng với tốc độ trung bình đã cải thiện, phục vụ đắc lực cho kế hoạch kinh doanh của Telemor.
Tiếp sau đó, tôi tiến hành đi các huyện. Timor với 90% địa hình là đồi núi nên đường đi đa số là đường đèo, chỉ có đường trục là đường nhựa, còn lại đường đất hoặc đá, quá trình di chuyển rất khó khăn và tốn thời gian. Với ai chưa sang Timor cứ nghĩ đây là đất nước nhỏ, diện tích chỉ bằng 2 tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa cộng lại thì rất dễ vận hành khai thác và triển khai các giải pháp, tuy nhiên thực tế thì ngược lại. Đa số các trạm đi từ trung tâm huyện đến trạm cũng mất 2 - 3 giờ đồng hồ, tôi đã có kinh nghiệm trong việc này nên trước khi đến trạm hoặc rời khỏi trung tâm, tôi luôn chuẩn bị sẵn đồ ăn nước uống cho đội.
Ra đảo Oecuse bằng thuyền chở hàng
Sau hơn 2 tháng, tôi đã hoàn thành việc tối ưu vùng phủ cho toàn quốc cùng với việc xây dựng tham số chuẩn theo từng vùng khác nhau. Khu vực nông thôn tại Timor có triển khai 3G 900Mhz để tăng vùng phủ thì phải dùng tham số khác so với vùng trung tâm chỉ có 3G 2100Mhz.
Cùng cậu nhân viên ruột Marcos tại nhà thờ Ossu - VIQ
Đám cưới Marcos, người em của tôi tại Timor
Lễ hội Độc lập đầu tiên có chuẩn bị tài nguyên mạng
Dịp 20 - 28/11/2016 năm đó diễn ra sự kiện Ngày Độc lập, sự kiện lớn nhất tai Timor hàng năm. Mỗi năm sẽ tổ chức tại một huyện khác nhau. Năm đó, sự kiện được tổ chức tại huyện Lautem. Như mọi năm, do điều kiện chưa cho phép nên sẽ không có chuẩn bị tài nguyên mạng 2G, 3G cho các sự kiện, nhưng lần này, tôi được chỉ đạo là tính toán chuẩn bị tài nguyên mạng 2G, 3G cho sự kiện tại khu vực sân vận động huyện Lautem với quy mô 20 nghìn người.
Với kinh nghiệm chuẩn bị sự kiện lớn tại Lào nhân dịp kỷ niệm 400 năm thành lập thủ đô Viên chăn, tôi đã triển khai 3 trạm tạm cùng với nâng cấp 2 trạm sẵn có để đảm bảo cho tài nguyên sự kiện này. Cũng giống như tại Lào, chúng tôi trực tiếp triển khai các giải pháp, đo kiểm chất lượng để sự kiện diễn ra trong vòng 1 tuần được đảm bảo thông suốt.
Trạm tạm tại sự kiện
Trong quá trình sự kiện, có rất nhiều trò chơi dân gian của Timor, các vùng miền đều mang sản vật, tiết mục văn hóa đến sự kiện, có nhảy vòng tròn hát tiếng Tetun, múa trống của các cụ già, có chơi ô lăn bóng ăn tiền, bán quần áo, đồ mỹ nghệ địa phương, có ca sĩ nổi tiếng đến diễn vào đêm chính 27 và 28/11. Người Timor rất mê âm nhạc và có thể "cháy" cả đêm với concert của ca sĩ nổi tiếng với các bài hát cả Tetun, tiếng Indonesia và Bồ Đào Nha.
Việc chuẩn bị và tham gia vào các sự kiện văn hóa địa phương tôi đã trải qua nhiều nhưng tôi cũng không ngờ tới đất nước nhỏ bé này lại thú vị và đa dạng đến vậy. Đất nước này vừa có văn hóa Indonesia, vừa có văn hóa Mozambique, vừa có của Bồ Đào Nha, sự pha trộn đi sâu vào hành vi và đời sống của họ.
Đêm hôm đó, chúng tôi cũng có 1 chú lợn quay và tổ chức tiệc với các nhân viên sở tại mừng Ngày Độc lập, thống nhất đất nước. Tôi nghĩ đây cũng là một hành động thêm gắn kết và thể hiện sự tôn trọng của chúng tôi với các bạn người Đông Timor.
Chụp ảnh cùng người lính tại sự kiện Ngày Độc lập
Mang mạng 4G đầu tiên đến với đất nước Timor
Thời điểm cuối năm 2016, Ban TGĐ đã xác định phải triển khai mạng 4G tại Timor và phải là nhà mạng đầu tiên triển khai và cung cấp dịch vụ. Đầu năm 2017, Ban TGĐ quyết định triển khai 40 trạm 4G của Viettel Tech đang phát triển tại thủ đô Dili và 3 thủ phủ huyện lớn. Với việc chỉ có 10Mhz tần số băng tần 1800Mhz, sau khi triển khai 40 trạm 4G này, chất lượng đo kiểm đã vượt 3G rất xa, đạt >20Mbps. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, thiết bị hay bị treo dẫn tới khách hàng phản ánh, chúng tôi phải reset mới trở lại bình thường.
Ban TGĐ quyết định đầu tư thêm 40 trạm 4G mới để chuyển đổi cho 40 trạm 4G của Viettel Tech tại thủ đô Dili. Các trạm Viettel Tech sẽ chuyển ra lắp tại các huyện nhằm đảm bảo khai trương dịch vụ vào tháng 7/2017, trong khi thời điểm đó là tháng 5/2017. Cùng lúc đó, tại vùng nông thôn, Ban TGĐ cũng yêu cầu bổ sung cosite 3G 2100Mhz cho 53 vị trí 3G 900Mhz có lưu lượng cao để nâng cao dịch vụ. Nhiệm vụ này lúc đó thực sự cấp bách với nhân sự triển khai chỉ có 2 đội. Nhiệm vụ và thời gian đã giao, chúng tôi phải tìm mọi cách để hoàn thành. Tôi được gợi ý thuê thêm 3 đội tại Việt Nam của 1 đối tác xây dựng và triển khai lắp đặt để kịp tiến độ.
Sau khi hoàn thành lắp đặt và tích hợp phát sóng, chỉ cần bật toàn mạng là có thể khai trương 4G theo kế hoạch thì xảy ra một vấn đề là mạng 4G khi gọi không "nhảy" về mạng 3G được (CSFB) dẫn đến MCA (miss call alert). Lúc này, tôi và chuyên gia của hãng cung cấp thiết bị cùng với đội VTNet hỗ trợ tuy tìm hiểu khắc phục. Tuy nhiên, 2 ngày trôi qua vẫn chưa tìm ra lỗi. Tình hình rất căng thẳng khi anh Thành - TGĐ thúc giục bọn tôi thường xuyên để không lỡ kế hoạch khai trương 4G đã định. Chúng tôi ngồi tại phòng làm việc hầu như cả ngày, chỉ ăn bánh để tìm hiểu xử lý. Lúc mọi việc đang rất bế tắc, tôi mày mò thử một tham số cuối thì khi gọi từ mạng 4G đã thành công. Lúc này như vỡ òa, chúng tôi rất vui và TGĐ cũng rất vui vì có thể khai trương 4G theo kế hoạch.
Ngày 29/7/2017, Telemor khai trương mạng 4G, là nhà mạng đầu tiên mang dịch vụ 4G đến với đất nước này. Tôi có góp 1 phần nhỏ và cảm thấy rất vui, giống như niềm vui tại Lào và Châu Phi.
Cùng với người bạn Timor
Đảo Jaco - Đảo nguyên sinh tuyệt đẹp
Nằm ở cuối đất nước về phía cực Đông, có 1 hòn đảo nhỏ tách rời đất so với đảo chính cách khoảng 600m. Tại nơi đây, nếu muốn di chuyển qua đảo phải mất 10 đô la tiền phí trên mỗi người, không được nấu nướng trên đảo, chỉ được mang đồ ăn và phải dọn dẹp sạch sẽ sau khi rời đảo. Tôi có cơ hội ra đảo vào dịp cuối tuần, chúng tôi chuẩn bị một ít đồ ăn cùng với đặt cá nướng tại bến thuyền bên này đảo, họ sẽ mang sang đảo khi nướng xong.
Bước chân xuống đảo là bờ cát trắng mịn màng và rất sạch, nước biển trong vắt có thể nhìn thấy đàn cá nhỏ bơi bên dưới. Nước biển ở đây có nồng độ muối cao nên chỉ cần thả lỏng có thể tự nổi được. Chúng tôi hòa vào làn nước bơi lội thỏa thích, ở đây chỉ có chúng tôi, không có một bóng người. Dọc theo bờ biển cũng là dải cát trắng vô tận, nơi này thực sự hoang sơ, điều làm nó trở nên rất sạch sẽ và trong lành. Tôi cũng đã đi nhiều biển tại Việt Nam và Mozambique nhưng biển nơi đây thật đặc biệt, rất thanh bình và thoải mái sau những nỗi nhớ gia đình, căng thẳng công việc.
Đến Timor mà chưa đi đảo Jaco thì thật là đáng tiếc.
Ra đảo Jaco bằng thuyền nhỏ
Trải nghiệm bắt cá cùng ngư dân
Nỗi buồn mạng lưới 4G giảm 2/5 tài nguyên tần số
Vào tháng 11/2020, công ty chúng tôi gặp vấn đề pháp lý về 10Mhz tần số 4G mà Chính phủ Timor cấp cho chúng tôi để thử nghiệm mạng 4G năm 2017. Theo chỉ đạo của Ban TGĐ, tôi phụ trách mảng di động phải bắt buộc tạm dừng việc sử dụng 10Mhz tần số này cho mạng 4G đang phát sóng, kinh doanh dịch vụ. Lúc đó, mạng 4G của Telemor chỉ còn 15Mhz tần số do refarming từ mạng 2G 1800Mhz, giảm từ 25Mhz về 15Mhz. Điều này giảm 2/5 tài nguyên tần số của mạng 4G khiến cho chất lượng mạng 4G lúc đó của Telemor suy giảm rất nhiều về tốc độ internet cho khách hàng.
Với vai trò là người phát triển mạng 4G, từ đầu khi nó được sinh ra tại Timor, tôi coi nó như đứa con tinh thần của mình. Việc cắt giảm tài nguyên như sự xẻ đôi đứa con của tôi. Tôi rất đau lòng nhưng vì tôn trọng pháp luật nước sở tại nên tôi đành chấp nhận và tìm cách tối ưu lại mạng 4G, đẩy tải về 3G để xử lý phần nào chất lượng mạng 4G suy giảm. Giai đoạn này thực sự khó khăn với tôi và công ty nói chung vì suy giảm chất lượng đồng nghĩa với tiêu dùng gốc data suy giảm, kinh doanh suy giảm.
Sau một thời gian, tôi cùng CTO, CEO của Telemor xúc tiến thầu và mua 10Mhz tần số này để hồi phục mạng lưới, đồng thời cũng xúc tiến đầu tư luôn 60Mhz tần số TDD 2600Mhz để nâng cấp mạng lưới 4G hiện tại, đáp ứng kinh doanh và sẽ phát triển cho 5G sau này.
Đứa con tinh thần sau một thời gian hồi phục trở lại và mang thêm tài nguyên mới nhiều hơn so với trước khi bị mất. Nỗi buồn bao nhiêu thì niềm vui sẽ tương ứng sau đó khi vấn đề được giải quyết từ ban lãnh đạo Telemor.
Cùng nhau chống chọi Covid
Vào năm 2020, trong khi tại Việt Nam và một số nước khác đang có nhiều ca Covid-19 được ghi nhận, Timor cũng không ngoại lệ khi tuy là xuất hiện ca đầu tiên muộn hơn. Vào tháng 2/2020, tại trung tâm thương mại lớn nhất là Timor Plaza có xuất hiện ca đầu tiên khởi đầu cho giai đoạn Covid mà tôi và các đồng nghiệp nhớ mãi.
Cũng lường trước sự nguy hiểm của đại dịch Covid, Telemor thực hiện tất cả các biện pháp có thể như cách ly, đeo khẩu trang, làm việc từ xa, hạn chế tiếp xúc, tăng cường sức đề kháng, tiêm vaccine (việc tiêm vaccine tại Timor nhiều tháng sau mới có lô thuốc đầu tiên và công ty thực hiện tiêm cho tất cả nhân viên đủ 2 mũi)... Chúng tôi, những người Việt tại Timor được cho phép làm việc từ xa tại nhà công vụ, hạn chế tiếp xúc bên ngoài, có việc thật cần thiết liên quan tới ứng cứu thông tin mạng lưới, hệ thống mới lên cơ quan và ra hiện trường.
Chính phủ Timor cũng ngăn sông cấm chợ để hạn chế sự lây lan. Tuy nhiên, dần dần, Timor cũng tăng cao các ca nhiễm Covid và chúng tôi cũng không phải ngoại lệ. Lần lượt tôi và các đồng nghiệp nhiễm, chúng tôi lấy thuốc từ công ty để điều trị tại nhà công vụ. Cảm giác khi bị Covid rất mệt mỏi, mất mùi vị, hay sốt theo cơn. Chúng tôi xác định rằng, với điều kiện y tế tại Timor thì không mong chờ lắm vào điều trị tại các khu cách ly hoặc bệnh viện. Do đó, chúng tôi tìm hiều trên mạng và tự điều trị tại nhà với thuốc, xông sả, ăn hoa quả và bồi bổ thức ăn từ anh đầu bếp công ty để tăng sức đề kháng. Cứ như thế, anh em chúng tôi bảo nhau tự điều trị. Sau khi đỡ, chúng tôi đi test lại tại những khu vực y tế của thủ đô Dili.
Giai đoạn này, các kế hoạch onsite hay các kế hoạch khác hầu như chạy rất chậm. Với tôi, trong vòng 1 tuần, ngoài lúc uống thuốc, ăn cơm, tôi hầu hết nằm trên giường để nghỉ ngơi. Ngoài ra, khi đọc những tin tức trên mạng tại Việt Nam hay nơi khác, bệnh nhân tử vong do Covid tăng rất nhiều, bản thân tôi cũng không khỏi hoang mang. Tôi nghĩ anh em cùng nhà công vụ số 3 với tôi cũng có cảm giác tương tự, tuy nhiên, anh em chúng tôi tự động viên nhau để vượt qua. Cứ như vậy, lần lượt anh em chúng tôi đã có kết quả âm tính trở lại. Tất cả đều như thở phào nhưng chúng tôi không quên các biện pháp tiếp xúc và cách ly theo quy định của công ty để đề phòng, ngăn ngừa bệnh tái phát.
Cũng trong giai đoạn này, tôi nhận tin dữ từ gia đình là bố của tôi bệnh rất nặng và có nguy cơ không qua khỏi khi đang trong bệnh viện tại Hà Nội. Việc chăm nom của vợ và anh, chị nhà tôi cũng rất khó khăn do dịch đạt đỉnh tại Hà Nội. Tôi xác định tinh thần và tìm cách về Việt Nam, tuy nhiên Chính phủ Timor vẫn chưa cho phép chuyến bay xuất nhập cảnh vào Timor để ngăn ngừa dịch. Tôi có hỏi mấy Đại sứ quán của các nước lớn: Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc và Trung Quốc xem có các chuyến bay đặc biệt để đăng ký. Tuy nhiên chỉ có Đại sứ quán của Trung Quốc trả lời có chuyến bay từ Timor qua Hong Kong, Thẩm Quyến, nhưng sau đó từ Trung Quốc về Việt Nam như thế nào họ không chắc chắn do phụ thuộc quy định của Chính phủ Việt Nam và phải cách ly tại Hong Kong ít nhất 7 ngày để theo dõi.
Lúc đó, tôi cảm thấy về nước là một điều gì đó thực sự khó khăn với tôi. Tôi rất buồn vì không được về để gặp bố tôi lúc đó, tôi ở trong phòng suốt 2 ngày. Tuy nhiên, điều may mắn đến với gia đình tôi là bệnh của bố tôi có tiến triển và hồi phục dần. Sau 1 tháng điều trị tại bệnh viện, bố tôi đã được về nhà điều tri tại gia và sức khỏe ổn định đến hiện tại.
Giống như tôi, bên Timor có 1 đồng nghiệp cũng xảy ra tình trạng tương tự khi bố anh ấy mất. Với tư cách là con trai một trong gia đình và dòng họ, anh ấy rất muốn về nước để lo hậu sự cho bố anh ấy, tuy nhiên không thể do đường bay khó khăn và quy định cách ly của các Chính phủ các nước. Chúng tôi bảo nhau và tự lập ban thờ theo nghi thức tang lễ tại nhà công vụ để tổ chức tang lễ từ xa cho anh ấy. Tôi biết anh ấy rất buồn vì tôi đã từng có cảm giác ấy khi bố tôi bệnh nặng nhưng vì Covid nên trường hợp của tôi và anh ấy cũng chỉ là bình thường so với nhiều tình cảnh chúng tôi đọc tin tức tại Việt Nam, có gia đình mất cả nhà, mất một nửa cũng không thể gặp mặt lần cuối, cũng không lo hậu sự cho người thân được và bao nhiêu tình cảnh trái ngang khác mà Covid gây ra cho xã hội. Cũng vì ngăn sông cấm chợ mà tôi và rất nhiều đồng nghiệp khác hầu như ở lại thị trường 3 đến 4 năm không thể về phép tại Việt Nam, quả thực đó là khoảng thời gian rất dài.
Về mặt hành trình của mình, cảm giác và kỷ niệm của tôi giai đoạn 3 năm Covid thật khó quên trong đời, một đại dịch gây ra rất nhiều thay đổi, rất nhiều hệ lụy hơn hết.
Một bức ảnh tôi dành cho giai đoạn Covid, hãy luôn hy vọng như có một mặt trời trên đầu bạn
Người bác lái xe đặc biệt của Telemor
Đối với ai đã làm việc tại Telemor, không thể không biết bái lái xe Amindo, một hình mẫu cho thế hệ trước tại Timor, cũng là hình mẫu cho thế hệ trẻ đang thiếu sự dấn thân do thói quen từ xa xưa trên đất nước này. Bác Amindo tầm 52 - 58 tuổi, tôi hỏi bác ấy chỉ bảo "over 50" mà không biết rõ tuổi cụ thể, tuy nhiên điều đó cũng không quan trọng. Bác có bộ râu rất đẹp màu trắng và dài giống với hình ảnh cụ già Việt Nam xưa, nước da ngăm đen đặc trưng của người Timor. Quan trọng hơn hết, tôi ấn tượng với bác ở khả năng làm việc không ngại khó khăn khi chức danh lái xe tại công ty viễn thông, đặc biệt là Telemor đòi hỏi phải cố gắng hơn bình thường với nhiều nhiệm vụ khác nhau: ứng cứu thông tin, chở hàng kinh doanh xuống huyện, vận chuyển hàng hóa, vật tư thiết bị kỹ thuật, thực hiện các nhiệm vụ bảo trì, bảo dưỡng xe…
Không giống nhiều tài xế khác hay lấy lý do để thoái thác nhiệm vụ hoặc giảm ôm việc về mình, bác Amindo luôn là người xung phong nhận nhiệm vụ dù tuổi cao nhất công ty. Điều này cho thấy một tinh thần trách nhiệm cao và dấn thân, thứ mà cả người trẻ Việt Nam, Timor đều cũng đang thiếu. Tôi đôi khi cũng phải xấu hổ khi so sánh với bác, một người nhỏ tuổi hơn bác nhiều, một người đánh giá là chuyên gia, tuy nhiên đôi khi tinh thần của tôi chưa thể bằng bác.
Tôi thi thoảng mời bác café tại Timor plaza, hút điều thuốc, chém gió và hơn hết, tôi quý bác như người một người bác, người bạn thay chỉ vì một nhân viên bình thường như bao nhân viên khác. Có một lần, tôi đi cùng bác trên xe tải để chở vật tư thiết bị từ huyện Covalima về sau sự kiện Ngày Độc lập tại đó, bác có hỏi đôi kính đen của tôi bao nhiêu tiền, rồi bác lấy đeo thử, sau đó nói khi nào Mr Duy về Việt Nam thì tặng bác đôi kính này. Tôi nói ok và không cần đợi tôi về Việt Nam, tôi tặng luôn nó cho bác như một món quà nhỏ.
Hình ảnh về một người bác đẹp lão cả về ngoại hình lẫn tinh thần tôi sẽ luôn nhớ trong hành trình tại Timor.
Chợ đêm Timor Plaza, sky bar - Nơi xua tan nỗi căng thẳng vào mỗi cuối tuần
Với đất nước Timor còn chưa phát triển và đôi phần lạc hậu, việc các trung tâm vui chơi, giải trí thường rất ít, đặc biệt là dịch vụ ăn uống. Với người Việt xa quê công tác tại đây, ngoài giờ làm việc, học hành, gọi video call cho gia đình con cái thì với chúng tôi đi chợ đêm và sky bar tại trung tâm thương mại lớn nhất Timor - nơi không thể thiếu dịp cuối tuần, sau giờ họp và làm việc căng thẳng.
Chợ đêm thường tổ chức vào chiều thứ 5 hàng tuần tại sân lớn thuộc Timor Plaza với hoạt động ca nhạc, biểu diễn nhảy múa, các chương trình PR bán hàng các mặt hàng mới, các cuộc thi, đặc biệt rất nhiều hàng quán, đồ ăn đồ uống và bia. Vào mỗi chiều thứ 5, trên văn phòng làm việc của chúng tôi từ 4h30 chiều đã nghe thấy tiếng nhạc, tiếng ồn ào từ đây. Nếu không còn việc bận hay cuộc họp thì anh em chúng tôi không ai bảo nhau lời nào nhưng đều gặp mặt tại chợ đêm để uống bia và thưởng thức các món ăn chủ yếu là babiciu từ gian hàng địa phương hoặc từ hàng ăn của người Campuchia, Phillippine, Indonesia đang làm ăn và ăn uống tại thủ đô Dili. Đây cũng là nơi tôi hay mời nhân viên của mình sau những dự án lớn, kế hoạch lớn để giải tỏa stress và thêm gắn kết.
Sang hơn chợ đêm đó là sky bar, hoạt động sôi nổi 1 tuần 1 lần vào tối thứ 6 hàng tuần với vị khách có điều kiện hơn là bình dân tại chợ đêm, có nhạc sống và ca sĩ có tiếng đến biểu diễn, có rất nhiều khách Tây, Nhật, Hàn Quốc, Phillippines và rất nhiều khách Trung Quốc. Chính vì điều đó, đồ ăn uống cũng đắt hơn so với chợ đêm. Tôi cũng hay lên đây vào các dịp sinh nhật đồng nghiệp hay giao lưu với đối tác, các đoàn khách từ Việt Nam sang công tác tại Timor. Đây có thể nói là một nơi hội tụ vui chơi giải trí nổi tiếng nhất tại Timor vào cuối tuần với những người thích ồn ào, huyên náo, với tiếng nhạc sống thể hiện những bài hát tiếng Anh, tiếng Indonesia. Những vị khách nhảy theo cặp với vũ điệu sôi nổi hoặc đôi khi du dương tùy theo bài hát. Với người Việt như chúng tôi thì chọn cho mình 1 góc nào đó để thưởng thức bia và đắm chìm trong không khí của bar, thi thoảng có một vài khách Tây đến giao lưu, trò chuyện với chúng tôi.
Đã đến với Timor thì nên đi chợ đêm và sky bar ít nhất 1 lần sẽ không uổng phí buổi tối trong đời.
Thưởng thức bia cùng với đồng nghiệp sau giờ làm việc tại chợ đêm
Atauro - Hòn đảo khởi đầu và kết thúc hành trình tại Timor
Atauro là một đảo nhỏ chỉ cách thủ đô Dili đường chim bay 40km, nếu đi tàu nhanh thì chỉ mất 40 phút còn tàu chở hàng thì sẽ mất 3 giờ đồng hồ để có thể tới được đảo.
Đảo này không phải là đảo nguyên sinh như Jaco, nơi đây có dân sinh sống khoảng gần 10 nghìn người với các khu resort được xây dựng để phục vụ khách du lịch ra đảo nghỉ ngơi. Đặc biệt nơi đây có rạn san hô rất đẹp, chính vì nó mà thu hút khách du lịch.
Lần đầu: Khi mới sang Timor bắt đầu cuộc hành trình, tôi có cơ hội ra đảo thăm quan cùng CEO trước khi kết thúc công tác và các anh khác cùng công ty. Đó là lần đầu tôi ra đảo này. Chúng tôi chuẩn bị một số đồ ăn từ thịt gà, bò và đồ uống do ngoài đảo, một số đồ ăn rất hạn chế và khó mua.
Hôm đó là thứ 7, tại đây có chợ phiên, khi đặt chân lên đảo, chúng tôi vào phòng nghỉ đã được đặt trước, sau đó tất cả cùng ra chợ phiên để thăm thú. Ở đây có món truyền thống của Timor là cơm gói lá dừa nấu bằng nước dừa ăn với cá biển nướng rất ngon. Nhiều loại hản sản mới được săn bắt từ sáng sớm nên chúng tôi mua thêm đồ cho bữa ăn của mình: mực, tôm hùm, cá mú, ốc bàn tay và một số rau củ quả khác.
Sau chợ phiên, chúng tôi về khu nghỉ có phục vụ đồ ăn trưa theo giá phòng định sẵn. Ngoài ra, bếp của khu resort còn cho phép chúng tôi tự nấu một số món ăn riêng để chúng tôi ăn thêm với đồ ăn của resort. Họ rất thoải mái nhưng khi sử dụng nguyên liệu của họ thì phải trả thêm chi phí. Buổi chiều, tầm 15h, chúng tôi thuê thuyền để ra bãi san hô ngắm cảnh. Đó là lần đầu tôi được ngắm san hô, cảm giác dưới đó thật đẹp như thủy cung với rất nhiều cá, dã quỳ, các loại rong, tảo khác. Cùng với chúng tôi có 2 đoàn khách du lịch từ Hàn Quốc và Nhật Bản tham gia ngắm cùng.
Khoảng 16h, chúng tôi di chuyển về khu resort để chuẩn bị đồ ăn cho bữa tối với nguyên liệu mang đi cùng với hản sản mua được từ chợ phiên. Người làm thịt, người bóc hành, người kiếm củi, người kê bàn ghế. Tất cả chúng tôi chuẩn bị cho bữa tiệc lớn buổi tối để đánh dấu cho cuộc tham quan và cũng để chia tay CEO khi lần cuối anh ấy đi thăm nơi này trước khi kết thúc nhiệm kỳ về nước. Sau khi chuẩn bị đồ xong gồm mực, ốc, cá, gà và bò, chúng tôi tiến hành nướng cạnh bàn, chín đến đâu ăn đến đó. Đồ thực sự ngon, cùng với men rượu và gió mát tại bãi biển chúng tôi như quên thời gian, chả mấy chốc đã 9h tối. Có một vài vị khách buổi chiều đi dạo dọc bờ biển chúng tôi mời vào tham gia bữa tiệc, họ rất thoải mái giao lưu thưởng thức rượu và đồ ăn của chúng tôi.
Gần kết thúc bữa tiệc,chúng tôi mở iPad và hát karaoke, hát cho nhau nghe giữa bãi biển đêm tĩnh lặng. Giây phút đó chúng tôi tạm quên đi công việc bộn bề, quên đi nỗi nhớ nhà, quên đi phân biệt chức danh tại công ty, chỉ bên nhau thưởng thức đồ ăn và âm nhạc, những giây phút thật thoải mái. Chúng tôi có thuê nhân viên resort dọn dẹp sau bữa tiệc để đảm bảo vệ sinh cho bãi biển. Đêm hôm đó, tôi về phòng ngủ lúc nào không hay. Bữa đầu tiên đó thực sự reset lại tinh thần, tiếp thêm sức mạnh cho tôi trong cuộc hành trình dài tại Timor.
Lặn ngắm san hô tại Atauro
Chuẩn bị cho bữa tiệc trên bãi biển
Lần cuối: Trước khi tôi về Việt Nam kết thúc công tác, tôi cùng những người mới sang Timor và có cả người thay thế tôi cũng có dịp tham quan hòn đảo này một lần nữa. Cũng cảnh vật đó, bãi biển đó, san hô đó, các bước đi chợ, nấu nướng, tiệc tùng đó nhưng chỉ có tôi là người cũ năm xưa và cũng chuẩn bị rời khỏi Timor kết thúc hành trình 6 năm tại đây. Những con người mới đến Timor giống như tôi năm đó sẽ được thêm sức mạnh để bước tiếp hành trình của mình tại đất nước nhỏ bé này.
Một hòn đảo gắn liền với khi đến và rời đi của tôi như vậy đó. Telemor luôn có bước tiếp bước những con người đến và đi, tiếp nối cho công cuộc xây dựng và phát triển Telemor ngày càng tăng trưởng, hoàn thành tốt mọi mục tiêu đề ra.
Cập bến hay rời bến tùy vào cảm xúc của mỗi thành viên trong đoàn
Tạm biệt Timor, một hành trình dài đáng nhớ.
Hành trình của tôi tại thị trường mà Viettel đầu tư còn tiếp diễn hay không trong tương lai, tôi cũng chưa chắc chắn được. Nếu có, tôi sẽ có thêm trang viết trong tâm trí tôi về trải nghiệm mới. Hơn hết, nếu không có Viettel, tôi sẽ khó có cơ hội vừa được làm việc, vừa được trải nghiệm những điều thú vị trong đời, gặp những con người mới, thêm bạn bè khắp vùng miền Tổ quốc, khắp châu lục, tìm ra ý nghĩa từ những hành động nhỏ.
Tôi vẫn trăn trở trong tâm trí mình có một châu lục mà tôi chưa thế đặt chân đến đó là Châu Mỹ.
….