Dám thử, dám bắt đầu

Dự án sản xuất cáp quang thổi chính thức triển khai từ tháng 3/2024 với đội ngũ vỏn vẹn 4 kỹ sư tại xí nghiệp cáp quang VMC. Thời điểm nhận đề bài từ Taihan, đội ngũ kỹ sư VMC chưa từng nghĩ hành trình nghiên cứu, chế thử và đưa cáp thổi vào sản xuất sẽ kéo dài hơn một năm với hàng trăm lần đo kiểm.

So với các loại cáp quang treo vốn phải kéo tay thủ công, nặng nhọc và tốn nhiều nhân lực, cáp thổi là bước tiến mới nhờ kích thước siêu nhỏ và thi công theo phương pháp thổi bằng khí nén. Máy nén khí đặt ở đầu tuyến, dây cáp sẽ được “thổi” qua ống microduct được đặt sẵn dưới lòng đất sang đầu còn lại. Chiều dài mỗi chặng thổi có thể lên tới 2–3 km, xa gấp 10–20 lần so với một chặng cáp quang thông thường. Nhờ cơ chế thổi khí nén, cáp có thể lắp đặt và thay thế nhanh chóng, không cần tốn nhiều sức người hay thời gian như phương pháp kéo truyền thống.

Tuy nhiên, đằng sau bước tiến ấy là vô vàn thách thức về mặt kỹ thuật. Anh Đồng Hữu Phúc, kỹ sư có 15 năm kinh nghiệm sản xuất cáp quang tại VMC đánh giá: “Đây là một sản phẩm khó. Đường kính cáp càng nhỏ thì càng khó sản xuất. Hiện chỉ một số ít công ty trên thế giới mới sản xuất được loại cáp này”.

Cáp thổi có đường kính chỉ từ 2.5mm - 3.5mm, mật độ sợi quang lớn, lớp gia cường mỏng trong khi cáp thông thường có đường kính từ 9.5 mm. Khi chịu tác động từ lực kéo, lực nén hay thay đổi nhiệt độ, cấu trúc cáp dễ bị thay đổi, từ đó cũng ảnh hưởng đến chất lượng truyền dẫn.

“Sản phẩm này chủ yếu cung cấp tại các thị trường châu Âu hay Mỹ vì cơ sở hạ tầng cơ bản ổn định, đã có sẵn hệ thống ống ngầm viễn thông đồng bộ. Tại các khu vực này, nhiệt độ mùa đông có thể xuống âm 30 độ C gây ảnh hưởng khá lớn đến chất lượng truyền dẫn của cáp, nên đòi hỏi vật liệu cho sản xuất cáp phải có độ co ngót cực thấp. Việc sản xuất cũng đòi hỏi độ chính xác về thiết bị và công nghệ cao”, anh Phúc cho biết.

Dù chưa từng có kinh nghiệm sản xuất cáp thổi, đội ngũ kỹ sư VMC vẫn giữ vững tinh thần “người lính” Viettel dám nghĩ, dám làm, dám đương đầu thử thách, và quyết tâm bắt tay vào hành trình nghiên cứu và phát triển mẫu thử với mục tiêu làm chủ công nghệ và đưa sản phẩm “Made by Viettel” vươn ra thế giới.

Chuyên gia nước ngoài cũng…bó tay

Giai đoạn đầu, Taihan đã cử chuyên gia sang Việt Nam để chuyển giao công nghệ và hỗ trợ đội ngũ chế tạo mẫu thử đầu tiên. Tuy nhiên, mẫu cáp vẫn không đạt chất lượng dù các thông số đã được thiết lập theo đúng tiêu chuẩn.

“Thời điểm đó, chúng tôi thật sự mất phương hướng. Không hiểu là do thiết bị của mình khác với đối tác, do vật liệu hay do môi trường thử nghiệm. Chính chuyên gia Hàn Quốc cũng không tìm ra nguyên nhân”, anh Phúc nhớ lại.

Thay vì bỏ cuộc, đội kỹ sư VMC chọn cách đứng lên và nghiên cứu lại từ đầu.
Dựa trên kinh nghiệm thực tế, anh Phúc và đồng đội nghi ngờ vấn đề nằm ở vật liệu, bởi khi nhiệt độ môi trường thay đổi, chất lượng truyền dẫn của cáp bị giảm và không đạt yêu cầu.

Ngay sau đó, đội ngũ kỹ sư chủ động tìm kiếm các nguồn vật liệu trên thị trường, vừa xin mẫu thử sẵn có và vừa đặt hàng các nhà cung cấp nghiên cứu vật liệu mới nhằm đáp ứng đúng yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm. Hơn 40 loại vật liệu khác nhau được đưa vào thử nghiệm, 500 lần đo kiểm trong tủ môi trường khổng lồ.

Mỗi đợt thử nghiệm kéo dài 2 ngày liên tục, cứ 8 tiếng lại đo kiểm một lần trong điều kiện nhiệt độ biến đổi linh hoạt từ -20°C đến +70°C, nhằm đánh giá độ chịu nhiệt, khả năng co rút và chất lượng truyền dẫn của sợi quang. Các thông số kỹ thuật cũng được điều chỉnh liên tục để phù hợp với thiết bị và điều kiện vận hành của VMC.

Có những giai đoạn thử nghiệm thất bại liên tiếp, đội ngũ kỹ sư VMC rơi vào trạng thái áp lực và chán nản khi mọi nỗ lực vẫn chưa mang lại kết quả như mong đợi. “Nhờ sự động viên kịp thời của lãnh đạo xí nghiệp và quyết tâm làm chủ công nghệ sản xuất cáp khó, chúng tôi đã tiếp tục kiên trì nghiên cứu và chế tạo ra mẫu đạt yêu cầu”, anh Phúc chia sẻ.

Thành công sau hàng chục lần thất bại

Tháng 5/2025, sau gần một năm kiên trì, đội ngũ kỹ sư của VMC đã chế tạo thành công 2 km mẫu cáp gửi sang đối tác để kiểm nghiệm.
Khi email phản hồi “Mẫu đạt yêu cầu” xuất hiện, niềm vui như vỡ òa trong phòng kỹ thuật. Niềm vui ấy nhanh chóng được nhân đôi khi đối tác ngay lập tức đặt đơn hàng thương mại 528 km cáp đầu tiên.

“Chúng tôi cảm thấy vui vui thôi, chứ không dám vui quá”, anh Phúc thận trọng. Chế tạo được mẫu cáp thổi 2 km đạt chuẩn đã khó, nhưng duy trì chất lượng ổn định khi sản xuất hàng loạt lại là nỗi trăn trở lớn với đội ngũ kỹ sư VMC.

Các kỹ sư VMC lập tức bắt tay vào xây dựng quy trình giám sát chặt chẽ từng công đoạn, kiểm soát nghiêm ngặt các thông số vận hành. Bên cạnh đó, đội ngũ tiếp tục tìm kiếm và thử nghiệm các loại vật liệu mới có độ ổn định cao hơn, nhằm nâng cao chất lượng và tăng độ tin cậy cho các lô sản xuất tiếp theo.

Chính sự cẩn trọng và tận tâm của anh Phúc và đội ngũ kỹ sư VMC, sau đơn hàng đầu tiên được giao thành công, đối tác đã tin tưởng đặt thêm một lô 400 km cáp, nâng tổng giá trị đơn hàng lên hơn 50.000 USD. Dự kiến, số lượng đơn hàng sẽ tiếp tục tăng trong tương lai.

“Chúng tôi cũng cảm thấy tự hào khi sản xuất được sản phẩm này. Có thể nói, VMC nằm trong top đầu tại Việt Nam có thể làm chủ công nghệ sản xuất dòng cáp khó này”, anh Phúc chia sẻ.

Từ một đề bài tưởng chừng bất khả thi, đội ngũ kỹ sư VMC đã biến khó khăn thành cơ hội, biến thất bại thành động lực, và biến công nghệ của thế giới thành năng lực của người Việt. Thành công trong việc sản xuất cáp quang thổi không chỉ mở ra nguồn doanh thu mới cho VMC, mà còn là minh chứng rõ nét cho bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam: dám chinh phục và khát khao làm chủ những công nghệ hàng đầu thế giới.

Trong thời gian tới, VMC sẽ không chỉ hợp tác với các đơn vị sản xuất, mà còn chủ động tiếp thị sản phẩm “Made by Viettel” tới các nhà mạng ở châu Âu và châu Mỹ, nhằm hiện thực hóa định hướng của VMC về mở rộng kinh doanh quốc tế và tăng cường hợp tác toàn cầu, đưa sản phẩm của người Việt vươn xa hơn trên bản đồ công nghệ thế giới trong năm 2024-2026.

Viettel Echo là series thuộc VTF Radio, phát sóng định kỳ vào thứ Ba hàng tuần. Trong mỗi tập, chương trình sẽ dẫn CBNV gặp gỡ những con người tại Viettel để cùng lắng nghe công việc, cuộc sống và câu chuyện đầy cảm hứng của họ. Mỗi câu chuyện, mỗi chia sẻ trong Viettel Echo đều là những tiếng vọng mạnh mẽ, truyền cảm hứng và kết nối từng cá nhân trong đại gia đình Viettel, dù họ đang làm gì và ở bất kỳ nơi đâu.