Khi một lập trình viên sửa một dòng code nhỏ, hệ thống CI/CD sẽ thường mặc định chạy lại toàn bộ bộ kiểm thử (test suite). Điều này dẫn đến các vấn đề: tốn thời gian chạy, chiếm dụng tài nguyên hệ thống, gây chậm trễ phản hồi và giảm hiệu suất làm việc.

Hiện trạng – nỗi đau từ những lần kiểm thử dư thừa

Tại các dự án lớn với hàng nghìn testcase, việc chạy lại toàn bộ kiểm thử sau mỗi lần cập nhật mã nguồn là điều không hợp lý. Có những chức năng chỉ thay đổi ở một module cụ thể, nhưng lại kéo theo việc chạy lại các testcase không liên quan như đăng nhập, tìm kiếm hay báo cáo. Trong khi đó, việc kiểm thử thủ công để chọn testcase cần chạy lại cũng vừa tốn công, vừa không đảm bảo tính chính xác. QA luôn đứng giữa lựa chọn: hoặc “chạy hết cho chắc”, hoặc “lọc tay và hy vọng không sót lỗi”.

Chính vì vậy, nhóm chúng tôi đề xuất sáng kiến: Tự động lựa chọn testcase cần chạy dựa trên thay đổi mã nguồn.

Mô tả sáng kiến

Ý tưởng cốt lõi là “chỉ chạy những gì thực sự bị ảnh hưởng”. Cụ thể, hệ thống sẽ tự động phân tích sự thay đổi mã nguồn sau mỗi lần commit/push, xác định khu vực bị ảnh hưởng, và từ đó lựa chọn đúng tập testcase liên quan để thực thi.

Giải pháp gồm ba bước chính:

Bước 1 – Trích xuất sự thay đổi mã nguồn (Code diff analysis):
Hệ thống sử dụng Git để trích xuất danh sách file hoặc hàm đã thay đổi trong mỗi commit. Việc này được tự động hóa thông qua các hook hoặc pipeline tích hợp trên GitLab CI, Jenkins…

Bước 2 – Mapping code với testcase:
Một cấu trúc dữ liệu dạng ánh xạ được xây dựng, liên kết từng testcase với chức năng hoặc module trong mã nguồn. Việc mapping này có thể được tạo từ:

Tên hàm gọi trong script kiểm thử tự động.

Thông tin mô tả trong test case management tool.

Dữ liệu đo độ phủ mã nguồn (code coverage) từ các lần chạy trước.

Bước 3 – Chọn và chạy testcase tương ứng:
Tập testcase phù hợp sẽ được lựa chọn tự động. CI/CD pipeline lúc này chỉ chạy nhóm testcase đó, đồng thời gửi báo cáo về số lượng testcase được chọn, lý do chọn (liên quan đến module nào), và thời gian thực hiện.

Lợi ích đạt được

Dù hiện tại giải pháp đang ở dạng ý tưởng và bản prototype đơn giản, nhưng nếu triển khai hoàn chỉnh, nó sẽ mang lại những lợi ích thiết thực:

Giảm số lượng testcase cần chạy lại sau mỗi lần cập nhật.

Tiết kiệm thời gian kiểm thử tự động, giảm tải cho hạ tầng CI/CD.

Feedback nhanh hơn cho lập trình viên, giúp rút ngắn vòng đời phát triển.

Độ chính xác cao, không xảy ra lỗi bỏ sót trong quá trình kiểm thử có chọn lọc.

Khả năng mở rộng và áp dụng

Giải pháp có thể dễ dàng triển khai tại bất kỳ dự án phần mềm nào có quy trình CI/CD và hệ thống quản lý testcase. Với những hệ thống kiểm thử tự động đang sử dụng tools như Selenium, Katalon hoặc Robot Framework, việc tích hợp hoàn toàn khả thi. Đặc biệt, nếu kết hợp với AI hệ thống có thể “học” thêm từ dữ liệu lịch sử lỗi – từ đó gợi ý cả những testcase tiềm năng bị ảnh hưởng gián tiếp.

Không cần những đột phá lớn, sáng kiến “Tự động lựa chọn testcase khi có thay đổi mã nguồn” đơn giản nhưng thực dụng – giải quyết bài toán muôn thuở của kiểm thử phần mềm hiện đại: tối ưu thời gian – đúng trọng tâm – không đánh đổi chất lượng.

Bằng cách để máy làm thay những việc nhàm chán, QA có thể tập trung hơn vào những ca kiểm thử phức tạp và sáng tạo. Và biết đâu, câu chuyện bắt đầu từ một dòng code nhỏ – lại trở thành nền tảng cho cả một hệ sinh thái kiểm thử thông minh trong tương lai.