Trang chủ

Trong tập podcast “Yêu… từ từ” của chuyên mục Viettel Vibes, chị Thạch Thị Sô Ly - Phó phòng phụ trách Chính sách & Tiền lương, Phòng Tổ chức Nhân sự Viettel Cambodia đã chia sẻ câu chuyện đầy cảm xúc về hành trình chăm sóc gia đình kể từ sau khi sinh con đầu lòng.

Thử thách của một đôi vợ chồng trẻ lần đầu tiên làm cha mẹ

Năm 2012, sau khi kết hôn, vợ chồng chị Sô Ly sang Campuchia sinh sống. Hai năm sau, con trai đầu lòng chào đời. Sau kỳ nghỉ thai sản 6 tháng, chị trở lại công việc bận rộn, còn việc chăm con phần lớn do chồng đảm đương. Những ngày ấy, chồng chị vừa chăm con ban ngày, vừa tranh thủ giao hàng khi con ngủ. Ở nhà có một chiếc nôi lớn thì em bé sẽ ở trong đó, bật TV ở chế độ im lặng để con tự chơi một mình.

Ngày qua ngày, cuộc sống cứ thế trôi. Đến khi con được 4 tuổi, chị giật mình nhận ra điều bất thường: con trai không biết nói, không gọi bố mẹ, không phản ứng khi được gọi tên. Sau khi đưa con về TP.HCM thăm khám, chị bàng hoàng khi nghe chẩn đoán: Rối loạn phổ tự kỷ, tăng động giảm chú ý và rối loạn ngôn ngữ.

Đó là một cú sốc lớn, kèm theo cảm giác tội lỗi nặng nề. Nhưng cũng chính từ khoảnh khắc đó, chị quyết tâm sắp xếp lại công việc và cuộc sống gia đình.

Vì điều kiện kinh tế không cho phép cả hai vợ chồng cùng ở bên con, chị quyết định để chồng và con về Việt Nam sống cùng ông bà, còn mình ở lại Campuchia làm việc để lo tài chính. Mỗi ngày, từ nơi xa, chị lên lịch chi tiết từng giờ cho con: giờ học, giờ uống thuốc, giờ vận động… và phối hợp cùng một cô sơ ở nhà thờ để hướng dẫn và đồng hành cùng con. Sau khoảng 6 tháng kiên trì, điều kỳ diệu đã đến. Khi chị gọi “Hảo ơi!”, cậu bé đã biết quay đầu lại, chạy đến bên mẹ qua màn hình điện thoại, và lần đầu tiên cất tiếng gọi “Mẹ”. Tới năm 2020, khi dịch COVID-19 bùng phát, chị quyết định đưa con và chồng sang Campuchia đoàn tụ.

Hiện tại, Hảo đã trở thành một cậu học sinh tiểu học vui vẻ, học tốt, giao tiếp được bằng ba ngôn ngữ: Việt, Anh, Khmer. Năm 2022, khi đi khám lại, bác sĩ xác nhận con không còn các dấu hiệu rối loạn như trước. Ngày Mother's Day gần đây, con trai đã tự tay viết lời cảm ơn bằng tiếng Anh gửi đến cả gia đình: "Con cảm ơn mẹ, con cảm ơn tia, anh cảm ơn em (nói với em gái). Cảm ơn gia đình của mình đã luôn ở bên cạnh con". Đây thực sự là một món quà khiến trái tim người mẹ như vỡ òa trong hạnh phúc. Từ một đứa trẻ từng không thể bày tỏ cảm xúc, đến một cậu bé tình cảm và giàu lòng biết ơn, tất cả là nhờ tình yêu vô điều kiện, sự kiên trì và đồng hành bền bỉ của cha mẹ.

Chuyên gia Khánh Nguyễn cũng chia sẻ rằng: Nhiều bậc cha mẹ cảm thấy day dứt khi con gặp biến cố, tự trách vì không ở bên con đủ nhiều. Nhưng thật ra, việc bạn nỗ lực mưu sinh, đóng góp cho gia đình cũng là một hình thức yêu thương, là lựa chọn tốt nhất mà bạn có tại thời điểm đó. Bây giờ việc dằn vặt bản thân mãi không giúp được con, chỉ làm bạn kiệt sức hơn. Quan trọng là nhận ra vấn đề, và đi tiếp một cách tỉnh táo, cân bằng, với cảm xúc tích cực nhất có thể. Vì con cần cha mẹ không chỉ có mặt mà còn cần sự hiện diện đủ đầy về tinh thần.

Tròn vai trong gia đình

Theo chuyên gia Khánh Nguyễn, chọn lọc hiện diện ở phần nào trong cuộc đời con, điều này không giống nhau với mỗi người. Có người sẽ chọn đồng hành với con trong cảm xúc. Có người sẽ chọn đồng hành trong học tập. Có người sẽ chọn chăm chút từng bữa ăn. Không có công thức chung, nhưng ai cũng cần một điểm để giữ vai trò của chính mình, để từ đó gắn bó, hiểu, yêu và sống thật sự trong gia đình. Nếu chị Ly là người giữ vai trò là người lên kế hoạch, tìm hiểu các hướng hỗ trợ phù hợp cho con thì người chồng đã chọn cách hiện diện có chọn lọc ở đúng nơi mà anh ấy có thể làm tốt nhất: là người kiên trì thực hành, tập luyện cùng con, mỗi ngày, không gián đoạn, để lấy lại nhịp phát triển cho con.

Trong câu chuyện của chị Ly, rõ ràng chị không chọn cách ôm hết, nhưng chị đã chọn một trách nhiệm mà chị nghĩ là cốt lõi với tình trạng của con, đó là tìm hiểu thật sâu quá trình phát triển của con, đặt ra câu hỏi về sự phát triển của con, không bỏ cuộc trong hành trình tìm đường cho con và trở thành người đưa ra định hướng cho hành trình ấy. Trong tâm lý học, người ta gọi đây là sự ưu tiên có chủ đích. Nghĩa là bạn không làm hết, nhưng bạn xác định phần nào là phần không thể buông, là phần phải do chính mình đảm nhận. Như vậy, bạn sẽ hiện diện có chọn lọc trong hành trình phát triển của con, trong những phần mà bạn chọn là quan trọng, là cốt lõi.

Vậy làm sao để mỗi người xác định được phần của mình trong gia đình?

Chuyên gia Khánh Nguyễn gợi ý 3 câu hỏi đơn giản mà sâu sắc:

1. “Việc gì nếu bạn bỏ qua sẽ khiến bạn day dứt nhất?”

Câu hỏi này giúp bạn soi lại hệ giá trị cá nhân. Có người sẽ ray rứt nếu con buồn mà mình không biết. Có người không yên lòng nếu không hiểu được khả năng của con để định hướng. Phần khiến bạn trĩu lòng nhất nếu bỏ lỡ, chính là phần xứng đáng để bạn giữ lấy.

2. “Việc gì trong gia đình mà không ai có thể thay bạn hoàn toàn?”

Người khác có thể giúp bạn rất nhiều, nhưng vẫn có những điều chỉ bạn mới làm được: truyền giá trị sống, giữ nhịp kết nối vợ chồng, hoặc tạo môi trường tinh thần mà bạn mong muốn cho con. Đó là phần trách nhiệm không nên buông tay.

3. “Việc gì, nếu bạn làm đều đặn - dù nhỏ - sẽ tạo ra ảnh hưởng tích cực lên cả gia đình?”

Đôi khi chỉ là một bữa cơm cùng nhau, một cái ôm trước khi ngủ, hay 10 phút trò chuyện chân thành mỗi ngày. Những điểm chạm nhỏ nhưng đều đặn này chính là nhịp tim của mái nhà.

Tròn vai trong gia đình không nằm ở số lượng việc bạn làm, mà nằm ở việc bạn có chọn đúng việc hay không. Chính điều đó chứ không phải sự toàn năng mới là nền móng cho sự gắn kết và giúp bạn không bị “vắng mặt trong chính mái ấm của mình”.

Chuyên gia Khánh Nguyễn cũng nhấn mạnh thêm rằng khi đã ở nhà, hãy hiện diện bằng cả thân và tâm: nhìn con, trò chuyện cùng bạn đời, ăn tối cùng nhau, đưa con đi ngủ... Những việc nhỏ, lặp lại đều đặn hằng ngày chính là nơi bắt đầu của sự gắn kết sâu sắc.

Tâm lý học gọi đó là “nhịp sinh hoạt chung” (shared routines) - thứ tạo nên cảm giác gần gũi và hài lòng trong gia đình. Một nghiên cứu rất thú vị trên Journal of Family Psychology (2020), nói rằng: Những gia đình duy trì được ít nhất một nhịp sinh hoạt chung mỗi ngày sẽ có mức độ hài lòng và cảm giác gắn bó cao hơn rõ rệt so với những gia đình không có nhịp chung. 

Điều này được thể hiện rất rõ ở gia đình chị Ly: một gia đình hạnh phúc không phải vì làm nhiều điều to tát, mà vì không đánh mất những điều nhỏ bé nhưng đều đặn. Chính những điều nhỏ đó, tạo nên một bầu không khí gia đình - nơi mỗi người được thấy mình quan trọng, được cảm ơn, được lắng nghe, và được trở về. 

Xây dựng gia đình là một hành trình học hỏi không ngừng, và trong hành trình đó, đôi khi chúng ta sẽ có những nhịp bước bị lệch, nhưng không phải là bất khả thi. Mời bạn lắng nghe podcast "Yêu... từ từ" trên chuyên mục Viettel Vibes, nơi chị Thạch Thị Sô Ly chia sẻ câu chuyện thật của mình -  từ những hối tiếc ban đầu đến khoảnh khắc dừng lại để tái định hình thang giá trị sống và sắp xếp lại những điều quan trọng nhất trong gia đình. Và biết đâu, bạn cũng sẽ nhìn thấy chính mình trong đó.

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong công việc hay cuộc sống, đừng ngần ngại chia sẻ câu chuyện của mình với Viettel Vibes. Đây không chỉ là nơi để lắng nghe và đồng cảm, mà còn là không gian để cùng nhau tìm ra giải pháp - dù đó là một góc nhìn mới, một nhận thức mới hay một hướng đi cụ thể thì cũng sẽ giúp bạn cảm thấy được đồng cảm, được gia tăng nội lực để vững vàng đối diện với khó khăn của mình.

Viettel Vibes: Yêu... từ từ

Bước chân vào cuộc hôn nhân do sắp đặt, người phụ nữ ấy dặn lòng, phải... tập yêu. Sinh con đầu lòng mắc chứng tự kỷ, chị lại dặn lòng... phải tập làm mẹ, tập yêu con theo một cách khác, thật chậm.