Ở phần này, Nguyên TGĐ Tập đoàn cũng gửi gắm người Viettel 3 bài học giá trị để đạt được thành công từ dù đối diện vô vàn thách thức.

Đồng chí có thể theo dõi phần 1 của bài phỏng vấn TẠI ĐÂY .

TƯƠNG LAI BẮT ĐẦU TỪ THÁCH THỨC CỦA HÔM NAY

- Cái duyên với Viettel của đồng chí có phải từ khi triển khai dự án vỏ bọc cáp quang cho trục cáp quang quân sự Bắc – Nam 1A không?

Không hẳn vậy, Viettel và M1 cùng là các đơn vị trực thuộc Binh chủng Thông tin Liên lạc, nên vẫn có nhiều việc liên quan đến nhau.

Tuy nhiên, dự án vỏ bọc cáp quang cũng khá đặc biệt. Khi Bộ Tư lệnh Thông tin triển khai đường trục cáp quang Bắc - Nam 1A. Một vấn đề kỹ thuật đặt ra là phải có ống gel bằng nhựa để bảo vệ bên ngoài cáp quang. Đường trục này do Viettel thiết kế và tổ chức thi công, lắp đặt. Lúc ấy, Nhà máy đang thiếu việc làm. Tôi xin Bộ Tư lệnh để M1 sản xuất ống nhựa này. Tư lệnh Hồ Tri Liêm có hỏi tôi : có cơ sở gì để làm được? Tôi mạnh dạn trả lời: bên ngoài họ làm được thi tôi cũng làm được. Ai ở Việt Nam làm được thì M1 cũng làm được.

Tôi thấy có thể sử dụng công nghệ sản xuất ống nước để thực hiện. Tôi và anh Thuần (Đại tá Vũ Văn Thuần - nguyên PGĐ Nhà máy) ban đầu tham quan nhà máy nhựa Tiền Phong (Hải Phòng) và một số nơi, sau đó mua một dây chuyền công nghệ sản xuất ống nước từ trong TP Hồ Chí Minh. Tiền mình có ít nên đầu tư được dây chuyền không hiện đại lắm, cứ chạy đều thì không có vấn đề gì, nhưng nếu bị ngắt điện hay sự cố gì dừng lại thì khi khởi động chạy mẻ mới sẽ mất hàng tạ nguyên liệu phải bỏ đi.

Sau nhiều nỗ lực cải tiến, kết quả là Nhà máy sản xuất được vật tư phục vụ Binh chủng với đơn giá thấp và bền hơn sản phẩm cùng loại trên thị trường, đồng thời giúp Nhà máy có việc làm.

Nhưng cũng có người lúc đó đang ở Viettel không hiểu, đi kiện cáo, kiến nghị suốt lên Binh chủng, lên Bộ Quốc phòng, lên cả Chính phủ. Thanh tra xuống rất nhiều lần, đều kết luận không có sai phạm gì.

- Đường trục cáp quang Bắc – Nam 1A là một trong những dấu ấn lịch sử của Viettel, mà trong đó cũng có sự tham gia của M1. Sau đó đồng chí làm Giám đốc Viettel, Viettel có các công việc hợp tác với M1 không?

Tôi làm Giám đốc Viettel và bắt đầu triển khai kinh doanh dịch vụ viễn thông, và dần trở thành nhà mạng đầu tư mạnh nhất về hạ tầng viễn thông. Tiến độ lắp đặt hạ tầng di động của Viettel nhanh như vũ bão. M1 là nhà sản xuất, cung cấp vật tư, linh kiện, sản xuất và lắp dựng cột cho hạ tầng Viettel.

Viettel cũng thuê mặt bằng của M1 làm kho chứa thiết bị. Năm 2008, xảy ra trận lụt lớn lịch sử ở Hà Nội, toàn bộ trang thiết bị viễn thông trong kho bị ngập hết. M1 chính là đơn vị bảo dưỡng, sửa chữa những card mạch của thiết bị.

Nói chung, Viettel và M1 có nhiều hợp đồng làm với nhau cho tới lúc Viettel tiếp nhận M1, M3 về Tập đoàn.

- Bắt nguồn từ ý tưởng nào và trong bối cảnh nào, đồng chí đề xuất đưa 2 Nhà máy M1, M3 về trực thuộc Tập đoàn?

Việc đó bắt nguồn từ chiến lược của Tập đoàn. Năm 2009, Viettel đã rất mạnh, viễn thông đứng số 1 Việt Nam, có nguồn vốn lớn, đã đầu tư ra nước ngoài, thương hiệu không chỉ được biết đến ở Việt Nam mà đã vươn tầm quốc tế. Tôi đặt ra một trụ chiến lược mới của Tập đoàn là nghiên cứu sản xuất thiết bị công nghệ cao.

Tiền đề của chiến lược này là vì chúng ta có nguồn lực tài chính lớn. Tài chính rất quan trọng, nếu không có thì nghiên cứu đến mấy, hiểu biết đến mấy cũng không làm được.

Đó cũng là lúc đã hình thành “thế giới phẳng”, việc mua linh kiện, vật tư từ khắp nơi trên thế giới đã rất thuận lợi, không còn hạn chế như trước kia chỉ có thể tiếp nhận của Liên Xô hoặc Trung Quốc.

Trước đó, Tập đoàn đã bắt đầu hình thành đội ngũ nghiên cứu, thiết kế nhưng còn thiếu cơ sở sản xuất.

Tôi trưởng thành từ M1 nên tôi hiểu rất rõ Nhà máy. M1 đã có hơn 60 năm, M3 có 40 năm phát triển, năng lực và kinh nghiệm sản xuất rất mạnh.

Tôi biết đó chính là tiềm năng để hiện thực được chiến lược của Tập đoàn. Nhờ vào những yếu tố đó, tôi biết thời cơ đã chín muồi, tôi liền đề xuất với Bộ Quốc phòng tiếp nhận 2 Nhà máy của Binh chủng.

- Đề xuất của đồng chí về việc đưa M1, M3 về trực thuộc Viettel có gặp khó khăn, trở ngại gì không?

Thời điểm đó, M1 được Bộ quốc phòng giao cho tiếp nhận dây chuyền sản xuất máy Thông tin quân sự của Phong Hoả (Trung Quốc) để sản xuất các thiết bị vô tuyến điện. Dây chuyền này thuộc thế hệ cũ, lại không được bàn giao phần mềm, làm chủ công nghệ, làm chủ chuỗi cung ứng nên cũng chỉ là lắp ráp, điều chỉnh sản phẩm theo hướng dẫn của Phong Hỏa. Có thể thấy Bộ đang rất khát khao đẩy mạnh công nghiệp quốc phòng.

Bộ Quốc phòng nhìn thấy nguồn lực của Tập đoàn nên rất ủng hộ. Binh chủng Thông tin Liên lạc thì cũng còn phân vân, dù sao khi chuyển 2 Nhà máy cho Tập đoàn cũng làm giảm quy mô của Binh chủng, vì đó cũng là những đơn vị sản xuất chủ lực.

Trong Tập đoàn cũng có nhiều người chưa hiểu tại sao Viettel đang “ăn nên làm ra” lại “đeo” thêm các đơn vị có vẻ như cũ kỹ, lạc hậu, dễ trở thành gánh nặng. Tôi đưa vấn đề ra Đảng uỷ bàn bạc kỹ lưỡng, quyết tâm đưa Viettel trở thành một nhà sản xuất công nghệ cao, chứ không chỉ là một nhà mạng viễn thông.

ĐƠN GIẢN VÌ TÔI LÀ LÍNH

- Khi tiếp nhận 2 Nhà máy, trong đó có M1, đồng chí đã có những quyết định gì để nhanh chóng đưa đơn vị đóng góp cho Viettel trở thành nhà sản xuất?

Mục tiêu tôi đặt ra cho M1 là tăng doanh thu từ 40 – 50 tỷ lên hàng nghìn tỷ.

Việc thứ nhất tôi giao cho M1 là hoàn thiện dây chuyền Phong Hoả. Trung tâm nghiên cứu của M1 rất quyết tâm nên đã tự viết được phần mềm đề hoàn thiện được dây chuyền này, lập tức thực hiện sản xuất toàn trình.

Song song với đó, tôi giao cho M1 chuyển toàn bộ hệ thống kỹ thuật và sản xuất từ analog (tương tự) lạc hậu sang digital (số) hiện đại. Có thể nói, M1 là đơn vị chuyển đổi số đầu tiên của Tập đoàn.

Nhiệm vụ quan trọng nhất mà tôi giao cho M1 lúc đó là phải nghiên cứu, sản xuất được thiết bị quân sự. Trước đó,Tập đoàn đã hình thành Viện nghiên cứu rồi, tôi vẫn cho hình thành thêm Trung tâm nghiên cứu tại M1. Việc đó rất quan trọng, vì M1 nghiên cứu từ thực tiễn sản xuất. Hai đơn vị cùng làm nghiên cứu song song, độc lập. Bởi lúc đó mình cần huy động tổng lực tri thức, trí tuệ của khối này.

Bản thân tôi nhận Chủ nhiệm 1 đề tài nghiên cứu thiết bị quân sự để làm gương cho anh em.

- Có thể thấy, từ khi là trợ lý kỹ thuật đến khi làm Tổng giám đốc Tập đoàn Viettel, đồng chí luôn đau đáu với công tác nghiên cứu. Lý do của đồng chí là gì?

Mình có nghiên cứu mới làm chủ được công nghệ, làm chủ được sản xuất, nếu không cả đời đi làm thuê cho người khác, lắp ráp, sửa chữa thôi.

Nghiên cứu phải đi đôi với nguồn lực sản xuất, nếu không mãi là lý thuyết suông. Khi tiếp nhận M1 và M3 về Tập đoàn, tôi đã quyết định đầu tư gần 500 tỷ đồng để nâng cấp sản xuất. Rất may mắn, thời điểm đó theo chính sách của nhà nước, Tổng Giám đốc Tập đoàn được tự quyết nguồn kinh phí đó.

Đối với M1, tôi cho đầu tư thiết kế và lắp đặt dây chuyền SMT (Surface Mount Technology - Công nghệ dán bề mặt). Dây chuyền của M1 là một trong những hệ thống công nghệ sản xuất linh kiện điện tử hiện đại nhất Đông Nam Á vào thời điểm đó.

Còn M3 được đầu tư hệ thống dây chuyền CNC (Computer Numerical Control – Điều khiển gia công cơ khí bằng lập trình trên máy tính) nâng cấp dây chuyền sản xuất cáp quang. Các máy móc đầu tư từ ngày đó giờ vẫn còn phục vụ sản xuất bảng mạch, gia công chi tiết, phụ kiện, linh kiện cho các loại vũ khí chiến lược của Quân đội.

- Trong vòng 1 năm, đồng chí cùng M1 đã nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm thành công 6 loại máy thông tin vô tuyến điện, bên cạnh cải tiến, sản xuất hàng loạt các hệ thống, thiết bị quân sự và dân sự. Động lực nào khiến cho đồng chí có tầm nhìn và quyết tâm đầu tư vào lĩnh vực nghiên cứu sản xuất công nghệ cao, đặc biệt là các thiết bị quân sự?

Những năm tháng tôi công tác tại M1, tiếp cận với trang thiết bị quân sự, đều là thiết bị rất cũ, mới nhất cũng được sản xuất từ những năm 60. Linh kiện không mua được do người ta không sản xuất nữa, sửa chữa không được nữa thì coi như bỏ. Trang thiết bị rất thiếu.

Bộ Quốc phòng đã giao cho Binh chủng, cho M1 sản xuất thiết bị thông tin quân sự, chỉ mới đưa ra yêu cầu về analog, trong khi thế giới đã chuyển sang số từ lâu. Thế nên, khi tiếp nhận M1 về Tập đoàn, tôi cho mua một số máy hiện đại nhất của Nato về “bổ” ra xem từng chi tiết ở trong đó để nghiên cứu.

Mình được đào tạo, công tác trong Quân đội, theo dõi thông tin thế giới, biết rõ để bảo vệ vững chắc Tổ quốc phải làm chủ sản xuất vũ khí, trang thiết bị quân sự.

Tôi nghĩ đơn giản thôi, tôi là lính, đã đeo sao đội mũ, có điều kiện mà không làm gì cho quân đội thì phí quá. Trách nhiệm của mình là đóng góp cho quân đội, cho đất nước. Mình làm được gì thì phải làm đến cùng.

- Ngoài nghiên cứu, sản xuất các máy thông tin liên lạc, đồng chí đã định hướng cho M1 tập trung vào những sản phẩm nào?

Khi tiếp nhận M1 và M3 về Tập đoàn, Viettel đã hình thành khối nghiên cứu sản xuất. Tôi đặt ra vấn đề nghiên cứu radar, máy báy không người lái, và các trang bị vũ khí chiến lược khác.

Sau khi nghiên cứu, sản xuất thành công 6 loại máy thông tin quân sự cho lục quân được Thủ trưởng Bộ đánh giá cao, Viettel đã xây dựng thành công được một cái hệ thống quản lý vùng trời (VQ). Quản lý vùng trời là gì? Đó là hệ thống tự động hóa cho tác chiến, xác định được các loại máy bay đang bay trên vùng trời của Việt Nam để đưa tín hiệu về các cái trận địa pháo, tên lửa. Trước khi có hệ thống VQ, các đơn vị Phòng không – Không quân chủ yếu thực hiện bằng phương pháp thủ công và bán thủ công:dựa trên dữ liệu từ các đài radar, cán bộ, chiến sỹ sẽ dùng các ký hiệu, vật đánh dấu để biểu thị vị trí của máy bay/mục tiêu trên bảng mica.

Tiếp đó là radar, đến giờ trên thế giới không nhiều nước làm được đâu, cũng chỉ có khoảng 10 nước sản xuất được radar.

Vừa rồi, các sản phẩm do Viettel nghiên cứu, sản xuất được trình diễn tại A80, Triển lãm thành tựu đất nước…

- Đồng chí cảm nhận như thế nào kết quả thực hiện nhiệm vụ của Viettel và VMC trong 10 năm qua trong lĩnh vực nghiên cứu sản xuất, từ khi đồng chí rời vị trí người đứng đầu Viettel?

Những gì tôi cùng Đảng uỷ đã định hướng, đặt nền móng từ khi hình thành khối nghiên cứu sản xuất của Viettel đều đã có kết quả rất tốt. Có thể thấy rõ ý nghĩa trong việc chúng ta làm chủ nghiên cứu sản xuất vũ khí, trang thiết bị quân sự. Viettel đã đóng góp đảm bảo sự tự chủ chiến lược, thoát khỏi sự phụ thuộc, bảo mật tuyệt đối.

Chiến lược của Viettel đã thu hút được cho Việt Nam nguồn nhân sự công nghệ chất lượng cao, tiết kiệm được ngoại tệ cho ngân sách quốc phòng, hiện đại hoá quân đội.

Trong một thời gian ngắn, không chỉ có các sản phẩm quân sự liên tục hoàn thành, các sản phẩm dân sự, lưỡng dụng cũng đã được khởi tạo và thương mại hoá.

Tôi và anh em Viettel đều cảm nhận được vinh quang.

- Khi theo dõi lễ diễu binh, diễu hành A80, nhìn thấy vũ khí, khí tài quân sự do Viettel sản xuất được trình diễn và được dân chúng đón nhận nhiệt liệt, cảm xúc của đồng chí như thế nào?

Không chỉ mình tôi, bất cứ cán bộ nhân viên nào của Viettel chắc hẳn đều thấy tự hào, phấn khởi. Vô cùng phấn khởi.

Bản thân tôi rất xúc động, thành quả lao động của mình được Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân ghi nhận.Trước đây có thể nhiều người dân đã biết Tập đoàn Viettel đã sản xuất thiết bị quân sự, nhưng không biết cụ thể như thế nào.

Có những cơ quan quản lý hay chính trong nội bộ Viettel, trước đây có người chưa ủng hộ, chưa quan tâm đến chiến lược nghiên cứu sản xuất công nghệ cao mà tôi đưa ra, chắc chắn nay đã hoàn toàn hiểu ra.

- Trong cuộc đời công tác của mình, đồng chí luôn là người tiên phong làm những việc mới, việc khó mà người khác chưa nghĩ tới. Vì vậy, không phải lúc nào cũng được ủng hộ, thậm chí gây phiền phức. Có lúc nào đồng chí thấy e ngại không dám làm không?

Tôi nói rồi, tôi là người lính, bất cứ việc gì đúng và tốt cho đồng đội, cho quân đội, cho đất nước thì tôi đều quyết tâm làm, không e sợ bất cứ điều gì. Mình không làm để bỏ lợi vào túi mình thì mình không sợ gì cả.

Sứ mệnh “sáng tạo vì con người” của Viettel là thế đấy.

- Quả thực, để thành công có lẽ không chỉ có tầm nhìn, có khát vọng, có tiềm lực mà còn cần cả lòng dũng cảm không lùi bước. Bài học mà đồng chí muốn nhắn gửi cho thế hệ tiếp theo của Tổng Công ty Sản xuất Thiết bị (VMC) nói riêng và Viettel nói chung là gì?

Có rất nhiều bài học tôi có thể chia sẻ.

Bài học thứ nhất là đoàn kết. Nếu như không đoàn kết không bao giờ có thể làm và thành công bất cứ việc gì.

Thứ hai là tôn trọng lịch sử, ai làm được, ai không làm được phải rất rạch ròi. Thành tựu phải được tôn vinh, thất bại cũng cần phải đúc kết để rút kinh nghiệm.

Thứ ba, khi làm không chỉ nghĩ cái lợi trước mắt, mình có thể làm, có thể tạo dựng nền móng để cho thế hệ sau hưởng thành quả. Không phải cái gì cũng đòi hỏi có hiệu quả ngay. Có như vậy, đơn vị mới phát triển bền vững lâu dài, mình mới có thể tự hào được mãi.

- Xin cảm ơn đồng chí.